Nowelizacja ustawy o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających, przygotowana przez Ministerstwo Infrastruktury, ma usprawnić system, ale – jak ostrzega Związek Powiatów Polskich – w obecnym kształcie może spowodować wiele problemów. Samorządy domagają się doprecyzowania przepisów, uporządkowania procedur i uczciwego podziału środków. Proponują też konkretne zmiany techniczne, które mogłyby realnie poprawić funkcjonowanie systemu rejestracji.

Niejasne pojęcia i brak definicji: ryzyko chaosu interpretacyjnego

Związek Powiatów Polskich w swojej opinii do projektu ustawy wskazuje na poważne braki w zakresie definicji i odpowiedzialności organów. Najbardziej problematyczne – zdaniem samorządowców – jest to, kto ma ustalać, czy dana jednostka pływająca jest urządzeniem wodnym. Starostwa od 2018 roku nie zajmują się już kwestiami wodnoprawnymi, więc nie mają kompetencji ani kadry, by wydawać takie rozstrzygnięcia. ZPP proponuje więc, by to wnioskodawca – składając wniosek o rejestrację – dołączał oświadczenie, że jego jednostka nie jest urządzeniem wodnym.

Wątpliwości budzi też użyte w projekcie pojęcie „eksploatacja”. Brak jego definicji powoduje, że może być ono rozumiane zarówno jako użytkowanie jednostki na wodzie, jak i wykonywanie napraw, przeglądów czy konserwacji. Tak szeroka interpretacja może prowadzić do sporów administracyjnych, dlatego – jak podkreśla ZPP – konieczne jest wprowadzenie jednolitego, precyzyjnego określenia tego terminu.

Praktyka urzędów kontra niedoprecyzowane przepisy

Związek zwraca uwagę, że część proponowanych rozwiązań nie uwzględnia praktyki pracy w starostwach. Przykładem jest brak określenia, jakiego rodzaju „wezwania” dotyczy obowiązek właściciela jednostki do udzielenia odpowiedzi, by uniknąć wykreślenia z rejestru. Brak precyzji może powodować powstawanie luk prawnych i umożliwiać omijanie przepisów.
Samorządowcy ostrzegają też przed konsekwencjami związanymi z masowym wykreślaniem tzw. jednostek biernych, często należących do cudzoziemców. Egzekwowanie grzywien i decyzji wobec właścicieli, których adresy do doręczeń to adresy pełnomocników, może być w praktyce niemożliwe.

Równie palącym problemem jest kwestia przechowywania nieodebranych lub zwróconych dokumentów rejestracyjnych. W wielu starostwach zalegają one latami, zajmując miejsce i obciążając administrację. ZPP apeluje o wprowadzenie przepisów pozwalających na ich legalną utylizację po określonym czasie. To, zdaniem samorządów, prosty krok, który mógłby znacząco odciążyć urzędy.

Finanse i odpowiedzialność: samorządy chcą uczciwego podziału środków

Związek Powiatów Polskich krytycznie ocenia również propozycję nowego podziału środków z tytułu opłat za potwierdzanie ważności dokumentów rejestracyjnych. Projekt zakłada, że wpływy mają być dzielone po połowie między budżet państwa a powiat lub związek sportowy. ZPP sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu, wskazując, że to właśnie powiaty wykonują zasadniczą część pracy administracyjnej – od przyjmowania wniosków po potwierdzanie ważności dokumentów. Obecny projekt, w ocenie Związku, jest niesprawiedliwy i nie odzwierciedla rzeczywistego wkładu powiatów w system.

Samorządowcy podnoszą też konieczność doprecyzowania terminów proceduralnych – np. jasnego określenia, kiedy zaczyna się bieg terminu na uzupełnienie braków wniosku. ZPP stoi na stanowisku, że termin powinien być liczony od dnia doręczenia, a nie od nadania pisma przez urząd. To rozwiązanie gwarantuje stronie realny udział w postępowaniu i eliminuje ryzyko naruszenia prawa do obrony.

Nowoczesne rozwiązania i apel o dialog z rządem

ZPP podkreśla, że system rejestracji jednostek pływających wymaga nie tylko zmian prawnych, ale też technicznych. Dlatego samorządy proponują rozbudowę systemu informatycznego REJA24 o funkcję automatycznych powiadomień o zbliżających się terminach ważności dokumentów. Takie rozwiązanie – stosowane w innych obszarach administracji – mogłoby znacząco poprawić efektywność pracy urzędów i obsługę obywateli.

Wśród postulatów znalazła się też propozycja pozostawienia możliwości rejestracji starszych jednostek pływających, których dokumentacja zaginęła lub została zniszczona. W wielu przypadkach to jachty o wartości historycznej lub sentymentalnej, które nie powinny być wykluczane z systemu.

Podsumowując swoje stanowisko, Związek Powiatów Polskich apeluje o pogłębiony dialog z Ministerstwem Infrastruktury i o realne uwzględnienie głosu samorządów w procesie legislacyjnym. – Ustawa o rejestracji jachtów jest potrzebna, ale musi być napisana tak, by działała w praktyce – nie tylko w teorii – podkreślają przedstawiciele Związku. Dopiero wtedy, jak dodają, możliwe będzie stworzenie systemu, który będzie jednocześnie przejrzysty, efektywny i przyjazny dla obywateli.

Z pełną treścią uwag zgłoszonych przez ZPP można zapoznać się tutaj.